|
حیوانات و بقا
شعبه 6 وبلاگ یونان
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
گاوسانان تیره‌ای از پستانداران دارای سم جفت‌وار هستند که شامل نزدیک به ۱۴۰ گونه می‌شوند. از ویژگی‌های این گروه از جانوران وجود شاخ ساخته شده از کراتین بر روی سر نرها است. اعضای خانواده گاوسانان در بیشتر مناطق زمین یافت می‌شوند. آنها بومی آسیا، آفریقا، اروپا، و آمریکای شمالی هستند و شامل جانورانی چون گاومیش آمریکایی، گاومیش آفریقایی، گاومیش، آهو، غزال، گوسفند، بز، و گاو اهلی می‌شوند. 
گاومیش (Bubalus bubalis) پستانداری از خانواده گاویان است. طبق آمار فائو در سال ۲۰۰۰ تعداد گاومیش جهان ۱۵۸ میلیون راس بود که حدود ۱۵۳ میلیون آن در قاره آسیا و بقیه در سایر نقاط دنیا زندگی می‌کنند. گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت می‌شود ولی مهم‌ترین محل پرورش آن قاره آسیا و بخصوص شبه قاره هند است. گاومیش در اقتصاد بسیاری از کشورها جایگاه ویژه‌ای دارد و تعداد و پراکندگی جغرافیایی آن هر سال در حال افزایش است از این حیوان برای شخم زدن مزارع بارکش حمل و نقل کارهایی مانند آن استفاده می‌شود. در ایتالیا بیش از ۱۰۰ هزار گاومیش شیرده وجود دارد که در مجتمع‌های صنعتی نگهداری می‌شود. پنیر موزارلا از شیر این حیوان تهیه می‌شود. طبق آمار سال ۱۳۸۸ جمعیت گاومیش در ایران ۴۵۹ هزار راس بوده است. (برآورد جهت گاومیش ایران سال ۱۳۸۸)[۱] طبقه بندی گاومیش براساس محیط زیست [ویرایش]الف) گاومیش باتلاقی دارای قدرت و توان بیشتری برای تحمل شرایط سخت می‌باشد علاقه زیادی به آب تنی و توقف در آب دارد و آب گل‌آلود را ترجیح می‌دهند. در این تیپ وزن بدن به طور متوسط در ماده ۴۰۰ و در جنس نر به ۵۰۰ کیلوگرم یا بیشتر می‌رسد. از نظر ژنتیکی گاومیش‌های این تیپ ۴۸ کروموزونی (۴۸ = n2) هستند رنگ اغلب سیاه است و نوار کم رنگی در ناحیه گردن بالای سینه دارد ولی رنگ قهوه‌ای هم دیده می‌شود. ب) گاومیش رودخانه‌ای این گروه از گاومیش‌ها آب‌تنی در آبهای جاری و شفاف را دوست دارند و بیشتر در خاورمیانه پرورش داده می‌شوند. رنگ غالباً سیاه گاهی همراه با لکه‌های سفید در نقاط گوناگون بدن، در این تیپ رنگ خاکستری و قهوه‌ای و بندرت سفید هم دیده می‌شود. وزن در جنس نر ۳۰۰ تا۷۰۰ کیلوگرم و در جنس ماده ۲۵۰ تا ۶۵۰ است. کالبدشناسی گاومیش [ویرایش]۱- دستگاه گوارشی گاومیش نیز مانند گاو چهار معده‌ای و نشخوار کننده‌است. ساختمان دستگاه گوارشی آن به جز در قسمت زبان و کبد به گاو شبیه‌است. زبان گاو میش کوتاه تر و پهن تر و پرزهای روی زبان نیز کوتاه تر و نرم تر است در نتیجه زبان گاومیش هنگام لمس کردن صاف تر و نرم تر احساس می‌شود. کبد گاومیش بزرگ‌تر، گردتر، ضخیم‌تر از کبد گاو و لب پایینی آن مانند کبد گوسفند هرمی شکل است. با آنکه دستگاه گوارشی گاومیش و گاو تقریباً شبیه‌است دستگاه گوارشی گاومیش از نظر فیزیولوژیکی کارآمدتر است زیرا حجم و چین خوردگی‌های آن بیشتر از گاو است. بررسی‌ها نشان داده‌است تعداد و تراکم پزرهای شکمبه نگاری در گاومیش بیش از گاو است و نوع و تعداد میکروارگانیزم‌های موجود در شکمبه این حیوان با گاو تفاوت دارد و به همین دلیل گاومیش غذاهای فیبری را بهتر هضم می‌کند. ۲ـ دستگاه تولید مثل اندام‌های تولید مثل در گاومیش نر شبیه گاو نر است با این تفاوت که کیسه بیضه و بیضه‌ها و gland penis گاومیش از گاو بسیار کوچک‌تر است. تعداد کوتیلدون‌های رحم گاومیش کمتر ولی رحم بزرگ‌تر است و قوام بیشتری دارد. خصوصیات دیگر [ویرایش]ضخامت پوست گاومیش دو برابر پوست گاو است و با افزایش سن بر ضخامت پوست افزوده می‌شود. فیزیولوژی تولید مثلی [ویرایش]الف ـ بلوغ جنسی در گاومیش نر و ماده بر اساس نژاد و نوع مدیریت ۲ تا ۳ سال است. ب ـ سیکل جنسی ۱۹ تا ۲۸ روز با طول مدت حدود یک روز است. دوره آبستنی [ویرایش]دوره آبستنی در گاومیش باتلاقی ۳۲۵ تا ۳۳۰ روز و در گاومیش رودخانه‌ای ۳۰۰ تا۳۲۰ روز است. فاصله مطلوب بین دو زایمان متوالی ۱۲ تا ۱۳ ماه است. دوره شیردهی گاومیش در حدود ۳۰۰ روز است. مراحل زایمان [ویرایش]زایمان در گاومیش کاملاً شبیه زایمان گاو است با این تفاوت که در ۹۰ درصد از موارد زایمان در گاومیش به صورت ایستاده‌است. ویژگی‌های تولید مثلی در گاومیش نر [ویرایش]گاومیش نر در دو سالگی آماده جفتگیری است و تا ۶ ـ۷ سال می‌تواند از آن بهره گرفت. تلقیح مصنوعی [ویرایش]امروزه تلقیح مصنوعی در گاومیش به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود بخصوص در مر اکز صنعتی. آمیزش گاو و گاومیش به دلیل ژنتیکی امکان پذیر نیست زیرا گاومیش ۴۸ تا ۵۰ کروموزومی است درصورتی که گاو ۶۰ کروموزوم دارد. سازگاری گاومیش [ویرایش]بیشتر جمعیت گاومیش‌های دنیا در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری متمرکز شده‌اند و تعداد کمی از آنها در آب و هوای سرد آسیا و اروپا زندگی می‌کنند. مطالعات تازه‌تر حاکی از آن است که به رغم سازش و عادت پذیری این حیوانات با آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری به خوبی خود را با مناطق سرد آسیا و اروپا سازگار می‌کند. ویژگی‌های رفتاری و جایگاه پرورش گاومیش [ویرایش]گاومیش علاقه زیادی به آب‌تنی در استخر، رودخانه و گودالهای آب دارد و معمولاً پس از مدتی چرا خود را به آب می‌رساند و در آن غوطه ور می‌شود. گاومیش برای فرار از حشرات موذی نیز به آب پناه می‌برد و با آغشته کردن سطح بدن به گل و لای خود را از آسیب آفتاب و حشرات گزنده در امان نگه می‌دارد. محققان بر این باورند که در صورتی که دام به طریقی خنک شود آب‌تنی کردن برای آن ضرورت حیاتی ندارد. تحمل گاومیش در برابر گرمای شدید و نور مستقیم آفتاب کم است و تابش مستقیم خورشید آنها را کاملاً آشفته و پریشان می‌کند. تغییرات شدید و ناگهانی دمای محیط نیز بر حیوان آثار ناگواری دارد و ممکن است به بیماری پنومونی (ذات الریه) و حتی مرگ منجر شود. بنابراین هنگام طراحی نگهداری گاومیش باید بر این موضوع توجه کرد و از هر راهی که امکان دارد از تغییر شدید آب و هوای محیط بر حیوان جلوگیری کرد تا به تدریج با هوای جدید سازگار شود. گاومیش با گاو در چرا رقیب نمی‌باشد چون گاو انتخابی عمل می‌کند در صورتی که گاومیش همه نوع علفی را می‌خورد. پس این دو نوع دام تکمیل کننده هم هستند گاومیش حیوانی پر خور است و مناطق نیمه گرمسیری و مرطوب برایش مناسب است. خلق و خو و رفتار گاومیش [ویرایش]با آن که ظاهر گاومیش خشن و زمخت است خوی بسیار آرامی دارد و براحتی می‌توان آن را کنترل کرد. گاومیش نسبت به رنگ قرمز حساسیت دارد و معمولاً به دوشش یک نفر عادت می‌کند. گاومیش نر بالغ بسیار شرور و خطرناک است و کنترل آن سخت و غالباً غیر ممکن است که برای مهار کردن آن را اخته می‌کنند یا با قرار دادن حلقه در بینی مهار می‌کنند. گاومیش بر خلاف گاو توانایی لگدپرانی به طرفین را ندارد و همچنین مانند گاو به آسانی آشفته یا پریشان نمی‌گردد. طبیعت آرام تحمل و پایداری گاومیش در انجام دادن کارهای سنگین این حیوان را به کلید و راهگشای اقتصادی روستایی کشورهای آسیایی تبدیل کرده‌است. گاومیش بطور متوسط روزانه ۵/۶ لیتر شیر تولید می‌کند در حال حاضر رکوردهای شیر گاومیش‌های ایران در مرکز اصلاح نژاد دام کشور در کرج متوسط تولید kg ۱۲۰۰ در یک دوره شیر دهی ۲۰۰ روز را نشان می‌دهد. تغذیه گاومیش [ویرایش]یکی از صفات بارز و برجسته گاومیش تغذیه آن از علوفه خشبی و به مقدار زیاد است و از این نظر بر گاو برتری دارد زیرا اولاً دستگاه گوارشی گاومیش از گاو حجیم‌تر و ثانیاً چین خوردگی‌های آن بیشتر است. ثالثاً میکروارگانیسم‌های شکمبه گاومیش از لحاظ تعداد و تنوع از گاو گسترده ترند. با توجه به آن که گاومیش را هم بصورت سنتی و هم صنعتی نگه داری می‌کنند سیستم‌های متفاوتی برای تغذیه به آنها طراحی شده که عبارت‌اند از: ۱ ـ سیستم تغذیه گسترده در این سیستم گاومیش در مزارع مرتفع باتلاق مرداب و... تغذیه می‌کند معمولاً خود به دنبال غذا می‌رود در صورتی که مراتع خوب و سرسبز باشد در عرض دو تا چهار ساعت چریدن شکمبه خود را پر می‌کند. ۲ ـ سیستم تغذیه متمرکز در این سیستم تغذیه دام در محوطه دامداری صورت می‌گیرد و در جایی کاربرد دارد که مزرعه، مرتع یا چراگاه در دسترس نباشد. ۳ـ سیستم تغذیه نیمه متمرکز این سیستم آمیزه‌ای از دو سیستم قبلی می‌باشد و مهم‌ترین خوراک دام علوفه باقی مانده مزارع است که با مقادیر متفاوتی از غلات و دانه‌های روغنی تکمیل شده‌است. انواع فرآورده‌های گاومیش [ویرایش]شیر: گاومیش حدود ۶/۵٪ از کل شیر جهان را تامین می‌کند. شیر گاومیش از نظر چربی از شیر گاو غنی‌تر و دارای ماده خشک کمتر و بین میزان درصد لاکتوز با شیر گاو متفاوت زیادی نسبت املاح شیر گاومیش و پروتئین شیر گاومیش از شیر گاو بیشتر است. گوشت: درصد گوشت و لاشه گاومیش به علت داشتن شکمبه حجیم و بزرگ، سر توپر و سنگین، درصد استخوان بیشتر، درصد چربی بیشتر در لاشه و کپل نسبتاً کم رشد و ضعیف و پوست ضخیم کمتر از درصد گوشت و لاشه گاو گوشتی است. پوست: گاومیش پوستی ضخیم دارد برای تهیه دستکش چرمی ضخیم و تسمه‌های چرمی، زیره کفش، زین اسب و چرم ضد آب استفاده می‌شود. ضخامت موی گاومیش دو برابر گاو است و برای تهیه برس و قلم مو استفاده می‌شود. تراکم مو در گاومیش نسبت به گاو کمتر است و با افزایش سن تراکم آن کمتر نیز می‌شود. شاخ: برای تهیه دکمه شانه، دسته چاقو و چتر و عصا، آلات موسیقی و وسایل تزئینی استفاده می‌شود. در هندوستان در صنایع دستی استفاده می‌شود. فضولات: کود گاومیش از بهترین کودها برای حاصل‌خیزی زمین‌های زراعی و به ویژه پرورش قارچ است. در برخی روستاها از فضولات گاومیش برای تولید گرما به عنوان ماده سوختی استفاده می‌شود. نیروی کار: در بسیاری از نقاط دنیا ماشین جای گزین خوبی برای دام نیست و حتی غیر اقتصادی است و در این صورت گاومیش برای شخم‌زنی و باربری استفاده می‌شود. مهم‌ترین بیماری‌های گاومیش [ویرایش]تب برفکی ـ طاعون ـ شاربن علامتی ـ سل ـ بروسلوز ـ آبله ـ اسهال ویروسی گاو فاسیولوز ـ ننیازین ـ سارکوسیت ـ تیلریوز ـ بابزیوز ـ کوکسیدیوز و بیماری‌های انگلی ناشی از بند پایان مانند جرب ـ کنه ـ شپش ـ ورم پستان و غیره
ادامه مطلب
مورچه‌خوار جانوری است از بالاراستهٔ شگفت‌بندان (Xenarthra)، از راستهٔ کرک‌داران (Pilosa)، از زیرراسته کرم‌زبانان (Vermilingua). این حیوان در علف‌زارهای باتلاقی، سواحل رودخانه‌ها و جنگل‌های مرطوب آمریکای جنوبی و مرکزی زندگی می‌کند. نام شگفت‌بندان برای آنها به این علت برای بالاراستهٔ این جانوران برگزیده شده که بندهای مفاصل بدن ایشان با دیگر گروه‌ها تفاوت بسیار دارد. مورچه‌ها و موریانه‌ها در صورت احساس خطر، تقلا می‌کنند و گاز می‌گیرند، با وجود این آنها آن قدر ریز و کوچک‌اند که پستانداران مورچه‌خواری مانند پانگولین و آرمادیلو ترسی از آنها ندارند. آنها در یک لحظه با زبان دراز و چسبناکشان ده‌ها مورچه یا موریانه را می‌مکند و می‌خورند.
بلوگا ممکن است یکی از این معانی داشته باشد:
اگر مطلبی در این مورد دارید به ما بگویید
نهنگ خاکستری (Eschrichtius robustus)نوعی نهنگ است که طول آن به ۱۶ متر و وزن آن به ۳۶ تن می‌رسد و بین ۵۰-۶۰ سال عمر می‌کند. نسل آنها ۳۰ میلیون سال پیش به وجود آمده و به علت خشونت زیاد در شکار به آنها ماهی شیطانی نیز گفته می‌شود. این نهنگها در سه منطقه جهان جای داشتند نوع آمریکایی که در شمال اقیانوس آرام و نزدیکی آمریکا زندگی می‌کند.نوع دوم یا آسیایی در نزدیکی ژاپن و نوع سوم در شمال اقیانوس اطلس سکونت داشتند که نوع سوم در قرن ۱۸ منقرض شده‌است. نهنگ‌های خاکستری بیشترین مسافت مهاجرت در میان پستانداران زمین را می‌پیمایند و در طی سال طولی برابر با ۲۱٬۰۰۰ کیلومتر را طی می‌کنند.[۱]
نهنگ گوژپشت از حیوانات دریایی است. نهنگ گوژپشت از نهنگ‌های بی‌دندان[۶] و یکی از گونه‌های بزرگ شیارنهنگان[۷] است. این نهنگ در سراسر آبهای اقیانوسی جهان یافت می‌شوند و این نهنگها هر ساله ۲۵ هزار کیلومتر مهاجرت می‌کنند. امروزه در حدود ۸۰ هزار نهنگ گوژپشت در آبهای جهان وجود دارد. پیش از این شکار بی‌رویه نسل آنها را در نزدیکی انقراض قرار داده‌بود ولی قوانین جدید باعث بهبود رشد تعداد آنها شد. حیوانات دریایی چون نهنگ گوژپشت و دلفین در طول میلیون‌ها سال تکامل یافته‌اند و بدن آنها بیشترین سازگاری را برای حرکت در آب به دست آورده‌است.[۸] نهنگ گوژپشت یک حیوان آکروباتیک است و اغلب به سطح آب می‌پرد و خود را به آب می‌اندازد. خوراک آنها بیشتر کریل و ماهیان ریز است. نهنگ‌های گوژپشت در فصل زمستان روزه می‌گیرند و تنها از چربی ذخیره خود تغذیه می‌کنند. اندازه بالغ این نهنگها ۱۱ تا ۱۶ متر است. بدن آنها کوتاه و قطور است. شیارهای زیر بدن از نهنگ‌های دیگر پهن‌تر و عمیق‌تر است. رنگ این نهنگ در پشت و پهلوهای بدن سیاه و گاهی با آثاری از قهوه‌ای است. نسبت اندازه سر به بدن با افزایش سن بیشتر می‌شود. غذای این نهنگها از ماهی‌ها و سخت‌پوستان و نرم‌تنان تشکیل شده‌است. معمولاً ۲ یا ۳ نهنگ باهم دیده می‌شوند ولی گاهی گله‌های ۱۲ تا ۲۰ راسی دیده شده‌است.[۹] نهنگ‌های گوژپشت معمولاً آهسته حرکت می‌کنند و سرعت آنها در حدود ۸ تا ۱۰ کیلومتر در ساعت است. در آب با حرکات مختلف و بازی و شنای نامنظم حرکت می‌کنند. جفتگیری بیشتر در زمستان صورت می‌گیرد. ماده‌ها هر دو سال یکبار و گاهی هر سه سال یکبار بچه می‌زایند. بچه‌ها به هنگام تولد ۴٫۵ تا ۵ متر طول دارند و تا ۱۱ ماهگی از شیر مادر تغذیه می‌کنند.[۱۰] نهنگ‌های گوژپشت از نوعی یاخته مغزی برخوردارند که تنها در انسان‌ها، میمون‌های بزرگ‌پیکر و دسته‌ای از جانوران آبزی مانند دلفین‌ها دیده می‌شود. این امر می‌تواند روشنگر علت وجود رفتارهای مشاهده‌شده در نهنگها مانند مهارت‌های پیچیده ارتباطی، تشکیل اتحاد، همکاری، انتقال فرهنگی و کاربرد ابزاری باشد.[۱۱] نهنگ گوژپشت در آبهای جنوبی ایران نیز حضور دارد.[۱۲]
آوازخوانی [ویرایش]نهنگ‌های گوژپشت وقت و انرژی بسیار زیادی را صرف ایجاد آواز و نوا می‌کنند. نهنگ‌های گوژپشت نر آواز نرینه ویژه و پیچیده‌ای می‌خوانند که ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به طول می‌کشد و گاه تا ساعت‌ها تکرار می‌شود. انگیزه این آوازخوانی هنوز آشکار نیست ولی گمان می‌رود با آداب جفتگیری در پیوند باشد. آواهایی که نهنگ‌های گوژپشت نر از خود تولید می‌کنند و حرکات آکروباتیکشان، آنها را در میان جهانگردان بسیار محبوب کرده‌است.[۱۳] شکار [ویرایش]شکار نهنگ گوژپشت در جهان به صورت بی‌رویه انجام شده‌است به طوری که کشور ژاپن در سال ۲۰۰۸ ناچار شد برنامه کشتن ۵۰ نهنگ گوژپشت را به خاطر موج شدید انتقادهای بین‌المللی به حالت تعلیق در آورد. ژاپن اعلام می‌کند که نهنگها را طبق قوانین کمیسیون بین‌المللی شکار نهنگ با هدف پژوهش‌های علمی شکار می‌کند، اما استرالیا و دیگر کشورها می‌گویند این گونه پژوهش‌ها را بایستی از طریق روش‌های غیرمرگبار انجام داد و ادعای پژوهشی بودن این کشتارها تنها سرپوشی است بر شکار تجاری نهنگ.[۱۴] شکار شکارگران ژاپنی، صنعت جهانگردی جزایر فقیر این ناحیه همچون تونگا را نیز به مخاطره انداخته‌اند. همه ساله بسیاری از جهانگردان برای تماشای نهنگها به این جزیره سفر می‌کنند.[۱۵]
آرایه‌شناسی [ویرایش]
گُرازماهی یا پورپویز (Porpoise) گونه‌ای از آب‌بازسانان است اما همچون نهنگها، سنگین و درشت نیست و نهایتاً با طولی معادل یک و نیم متر و وزنی کمی بیش از ۴۰ کیلوگرم می‌باشد. گرازماهی‌ها به گونه‌ای متوسط از گونه‌های باهوش نهنگها مانند دلفین به‌شمار می‌آیند. معمولاً در رنگهای خاکستری روشن و تیره وجود دارند. ماهی‌های کوچک و سخت‌پوستان عمده غذای آنها را تشکیل می‌دهد. از نقطه نظر پراکنش جهانی به تعداد کم در خلیج فارس یافت می‌شوند اما در کرانه‌های کره و پاکستان و اقیانوس هند به شمار بیشتری وجود دارند.
ادامه مطلب
نَهَنگ عَنبَر بزرگ‌ترین نهنگ دندان‌دار می‌باشد. نهنگ‌های عنبر در تمام اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند. حداکثر طول نرها ۱۸ متر (۶۰ پا) و ماده‌ها ۱۲ متر (۴۰ پا) است. غالباً رنگ آنها سیاه مایل به قهوه‌ای یا خاکستری تیره می‌باشد. سر بزرگ نهنگ عنبر، تقریباً ۱/۳ طول بدن را تشکیل می‌دهد. در سر نهنگ عنبر، ماده روغنی اسپرماستی (Spermaceti) و روغن اسپرم وجود دارد که برای ساختن شمع مورد استفاده قرار می‌گیرد و روغن اسپرم به عنوان گریس یا روغن هم بکار می‌رود. نهنگ اسپرم در آبهای گرم و معتدل بسر می‌برد. نرهای بالغ در بهار به سوی آبهای سردتر شمال یا جنوب شنا می‌کنند، ولی ماده‌ها و نهنگ‌های جوان بصورت گروهی، در عرضهای جغرافیایی پائین‌تر باقی می‌مانند. نهنگها بطور عمده از سرپاور بزرگ تغذیه می‌کنند. نهنگ عنبر از زیرراستهٔ آب‌بازسانان دندان‌دار (Odontoceti)، خانواده عنبرنهنگیان (Physeteridae)، سردهٔ عنبری‌ها (Physeter) است. این جانوران معمولاً تا عمق ۱۰۰۰ متری پایین می‌روند و می‌توانند بیش از یک ساعت زیر آب بمانند.[۱] نهنگ‌های عنبر در سده‌های ۱۹ و ۲۰ تا حد انقراض شکار شدند. ماده روغنی به نام عنبر از روده این نهنگ بدست می‌آید که در تهیه عطر مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرمان ملویل در کتابش با نام موبی دیک داستانی درباره صید نهنگ اسپرم نوشته‌است.
|
درباره وبلاگ  به وبلاگ من خوش امدید
امکانات وب
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| [ طراح قالب : پیچک ] [ Weblog Themes By : Pichak.net ] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خبرنامه وب سایت: